Το ζήτημα της παρένθετης κύησης ως επιλογή για τα ομόφυλα ζευγάρια, συμπυκνώνοντας όλες τις πτυχές της έμφυλης καταπίεσης
της Χ. Κ.
Το παρόν άρθρο προσδοκεί σε αδρές γραμμές να πάρει θέση σε μερικά αμφιλεγόμενα ζητήματα και ν’ αποτελέσει μια μικρή συμβολή στην πολυδιάστατη συζήτηση για την απόκτηση παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια, που ξεκίνησε τους προηγούμενους μήνες με τη διαβούλευση για την ψήφιση του αντίστοιχου νομοσχεδίου. Η νομική κατοχύρωση της πρόσβασης των ΛΟΑΤΚΙ+ ζευγαριών στον γάμο/σύμφωνο συμβίωσης και στην τεκνοθεσία, η εξασφάλιση ουσιαστικών και λειτουργικών παραμέτρων της καθημερινότητάς τους, καθώς και η συμπερίληψη και η ορατότητά τους είναι αξίες αδιαπραγμάτευτες και αυτονόητες, αλλά συνάμα στεγάζονται κάτω από ελλιπή σχέδια νόμου.
Ειδικότερα, όμως, η συζήτηση παίρνει πιο περίπλοκες διαστάσεις στον επιμέρους διάλογο σχετικά με την επιλογή της παρένθετης κύησης/μητρότητας ως έναν από τους τρόπους που ένα ομόφυλο ζευγάρι μπορεί να αποκτήσει παιδιά, αντί της τεκνοθεσίας· που ακόμη και τα προοδευτικά μυαλά οφείλουν να αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό και κριτική ανάλυση.
Ιστορικά και γενικά, ο φεμινισμός και τα κοινωνικά κινήματα παλεύουν για την κοινωνικοποίηση της οικογένειας και τον απεγκλωβισμό της γυναίκας από άμισθο αναπαραγωγικό πολυεργαλείο. Αγωνίζονται όχι μόνο για την απελευθέρωση από την επιταγή τεκνοποίησης εντός των ορίων των κανονιστικών οικογενειακών μορφών, αλλά και για τη ρήξη από τους έμφυλους, τους ταξικούς και τους φυλετικούς περιορισμούς. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, μια ευνοϊκή και προοδευτική ρύθμιση όπως η διεύρυνση των επιλογών αναπαραγωγής και κατοχύρωσης δικαιωμάτων σε άτομα και ομάδες, έρχεται να «διαβάσει» τη γυναίκα ως διαμεσολαβητικό αντικείμενο για παραγωγή παιδιών και να το επικρίνει, ειδικά στις περιπτώσεις που αυτό γίνεται εν είδει αμοιβής, για εργαλειοποίηση και εμπορευματοποίηση του σώματος.
Ο Ένγκελς στο έργο του, μέσα από το φίλτρο του διαλεκτικού υλισμού, μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε ότι η οικογένεια δεν είχε πάντα τη μορφή που έχει σήμερα, ούτε επωμιζόταν πάντα τον ίδιο ρόλο. Επίσης, δεν δόθηκε στον άνθρωπο από τη φύση, αλλά είναι μια κοινωνική κατασκευή που διαμορφώθηκε μέσα από συγκεκριμένες οικονομικές, χωροχρονικές και πολιτικές συνθήκες, που σημαίνει και ότι μπορεί να αλλάξει όταν αυτές αλλάξουν.
Στην καπιταλιστική κοινωνία, η οργάνωση της κοινωνικής αναπαραγωγής στηρίζεται στους έμφυλους ρόλους και εδραιώνει την έμφυλη καταπίεση. Είναι εύκολο να κατηγορούμε για όλα τις γυναίκες, καθώς η πατριαρχία πάντα θα καλλιεργεί ενοχικότητα στις γυναίκες για τα πάντα και για κάθε διάθεση του σώματός της. Η πατριαρχία ψέγει τις γυναίκες που δεν κάνουν παιδιά και δεν «επιτελεί τον προορισμό της», αλλά και όταν το κάνουν δεν αρκεί να κάνουν παιδιά, πρέπει να αναπαράγονται μόνο εντός των στενών πλαισίων της ελληνικής, ετεροφυλόφιλης οικογένειας. Οι γυναίκες κατακρίνονται όταν κάνουν παιδιά εκτός γάμου, όταν τα κάνουν με ξένους και όταν τα κάνουν ή τα μεγαλώνουν εκτός της παραδοσιακής πατριαρχικής οικογένειας,
Παράλληλα, έχει σημασία και από ποια μεριά και για ποιες σκοπιμότητες εκφράζεται μια εναντίωση, καθώς είναι άλλο να ανησυχούν, υποκριτικά και συντηρητικά, προνομιούχοι, πλούσιοι, λευκοί cis ετεροφιλόφιλοι άντρες για την αντικειμενοποίηση του γυναικείου σώματος και είναι αλλιώς να αγωνιούν και να αντιστέκονται οι θιγόμενες θηλυκότητες για τις πτυχές των επιλογών διάθεσης των σωμάτων τους. Κι αυτό διότι η Δεξιά θυμήθηκε ξαφνικά να προβληματιστεί για την εκμετάλλευση του γυναικείου σώματος με την χαρακτηριστική δήλωση του ίδιου του Μητσοτάκη περί φόβου μετατροπής των γυναικών σε «μηχανές αναπαραγωγής για τους ομοφυλόφιλους», παρόλο που η παρένθετη κύηση υπάρχει ως νομιμότατη επιλογή για τα μη ομόφυλα ζευγάρια που δεν καταφέρνουν να αποκτήσουν παιδιά με άλλο τρόπο. Αυτή η νομιμοποίηση, βέβαια, συνδέεται με τους ανοιχτούς δρόμους για ιατρικό τουρισμό που προσφέρει, αφού από το 2014 που έχει θεσπιστεί παρέχει την ελεύθερη πρόσβαση σε παρένθετη κύηση για ετερόφυλα ζευγάρια που δεν διαβιούν εδώ. Σήμερα που μπήκαν στην εξίσωση και τα ομόφυλα ζευγάρια ξαφνικά κόπτονται για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών. Τότε τα ακροδεξιότερα στελέχη της ΝΔ, ο Σαμαράς και ο Πλεύρης, καμάρωναν για τον δήθεν προοδευτισμό των νομοθετημάτων τους.
Ενδιαφέρον, για τη σχετικότητα των απόψεων, παρουσιάζεται και στην Ιταλία, όπου η συζήτηση για την παρένθετη κύηση το 2023 έφερε την ακροδεξιά πρωθυπουργό Μελόνι σε αντιπαράθεση με τη ηγέτιδα του Δημοκρατικού Κόμματος της αντιπολίτευσης, Έλι Σλάιν, με τη δεύτερη να υποστηρίζει το δικαίωμα των γυναικών για αυτοδιάθεση της μήτρας τους και να βλέπει θετικά την «αλληλέγγυα παρένθετη μητρότητα», ενώ την πρώτη υπέρμαχη μιας σκληρής απαγόρευσης του «οικουμενικού εγκλήματος» της παρένθετης μητρότητας, όπως της χαρακτηρίζει. Η Μελόνι απαγορεύει την παρένθετη κύηση με τρομοκρατικό κλίμα, ακόμη και στο εξωτερικό, φοβούμενη δήθεν για τον κίνδυνο εγκλημάτων σχετικά με την εμπορία βρεφών και προτάσσει την παραδοσιακή, πυρηνική, ετεροφυλόφιλη οικογένεια ως έναν από τους πυλώνες της Ιταλίας καθιστώντας τα δικαιώματα των γυναικών να υποτάσσονται στη λογική της αναπαραγωγής του έθνους.
Δεν έχει σημασία να μπούμε σε ένα δίπολο υπέρ ή κατά της παρένθετης μητρότητας με απόλυτους όρους μαύρου ή άσπρου. Σημασία έχει να έχουν οι γυναίκες και οι θηλυκότητες τον χώρο και την ελευθερία να αποφασίζουν και να συναινούν για την αυτοδιάθεσή τους και για τα πλάνα και τις προοπτικές των σωμάτων τους, χωρίς να υπόκεινται σε ετεροπροσδιορισμό, υποτίμηση και εργαλειοποίηση της διάθεσής του σώματός τους και σε mansplaining επί των απόψεων και των αποφάσεων για τις υπάρξεις τους. Ο νέος νόμος για την ισότητα στον γάμο και στην τεκνοθεσία, δεν πρόκειται να λύσει το ζήτημα των διακρίσεων κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, επειδή χρειάζονται ριζικότερες και συνολικότερες αλλαγές τις οποίες de facto δεν θα φέρει μια αστική καπιταλιστική κυβέρνηση. Μόνο με τη ριζική ανατροπή του καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση αταξικής κοινωνίας μπορούμε να μιλάμε για ζωή με ισότητα, χωρίς διακρίσεις, ημίμετρα και άνω τελείες για όλες τις ατομικότητες και τις πληθυσμιακές ομάδες.
