Μπορεί να υπάρχει πολιτική ανοικτών συνόρων στην ΕΕ;
Της Κ.Π.
«Δεν τους έχω πει πολλά, ε; Για πες. Ξεκάθαρο είναι αυτό, εντάξει. Τι να πω με αυτούς; Ξέρεις, απέξω βλέποντάς το, είναι ξεκάθαρο τι γίνεται, δεν είναι; Δεν θέλει πυρηνική φυσική. Δεν ξέρω γιατί το κάνανε και μέρα μεσημέρι κιόλας. Δεν ξέρω τι. Ξεκάθαρα είναι παράνομο, προφανώς. Προφανώς είναι παράνομο. Είναι διεθνές έγκλημα, διεθνές αδίκημα».
Τα λόγια αυτά ακούστηκαν διά στόματος Δημήτρη Μπαλτάκου, πρώην επικεφαλής των ειδικών επιχειρήσεων της ελληνικής ακτοφυλακής, όταν σε διάλειμμα κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο BBC, καταγράφηκε από την κάμερα να συνομιλεί στα ελληνικά με κάποιον εκτός πλάνου.Ένα ανοιχτό μικρόφωνο ήταν αρκετό για να ακουστεί η αλήθεια.Λίγο πριν, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο Μπαλτάκος είχε αρνηθεί ότι το ελληνικό λιμενικό θα έπαιρνε ποτέ εντολή να εκτελέσει κάτι παράνομο, όπως και είχεαρνηθεί να προβεί σε εικασίες σχετικά με το τι δείχνανε τα πλάνα από υλικό της δημοσιογραφικής έρευνας που κλήθηκε να σχολιάσει.Το υλικό που παρακολούθησε ήταν ένα βίντεο το οποίο τραβήχτηκε από τον Aυστριακό ακτιβιστή Fayad Mulla. Σε αυτό διακρίνεται μια ομάδα 12 ανθρώπων, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, ναφορτώνονται σε σκάφος του ελληνικού λιμενικού και στη συνέχεια να εγκαταλείπονται σε μια λέμβο.Σύμφωνα με το BBC, οι άνθρωποι διασώθηκαν από την τουρκική ακτοφυλακή.Η έγνοια του κου Μπαλτάκου ήταν γιατίοι ελληνικές αρχές πνίγουν τους μετανάστεςστη θάλασσα μέρα μεσημέρι.
Το περιστατικό με τους 12 μετανάστες εμπεριέχεται στοδημοσίευμα του BBCτο οποίο έχει ως θέμα έρευνά του γιαεπαναπροωθήσεις «pushbacks» μεταναστών από τις ελληνικές αρχές, έρευνα η οποία αποτυπώνεται στο νέο του ντοκιμαντέρ, το οποίο περιλαμβάνει καιτη συνέντευξη του Μπαλτάκου. Οι δημοσιογράφοι του BBC αναφέρουν 43 εξακριβωμένους θανάτους μεταναστών ως αποτέλεσμα επαναπροωθήσεων από τις ελληνικές αρχές που συνέβησαν στο διάστημα από το 2020 έως το 2023. Άλλους τους πέταξαν στη θάλασσα, άλλους τους καταδίωξαν και άλλους τους έβαλαν σε φουσκωτές βάρκες χωρίς μηχανές οι οποίες ξεφούσκωσαν ή ήταν εξαρχής τρυπημένες. Σύμφωνα με το BBC, για πρώτη φορά καταγράφεται επίσημα ο αριθμός των μεταναστών και των μεταναστριών που ο θάνατός τους αποτελεί συνέπεια των ενεργειών των ελληνικών αρχών, παρότι η ελληνική κυβέρνηση κατηγορείται εδώ και πολύ καιρό για παράνομες, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, επαναπροωθήσεις.
Σε σχετική ερώτηση, ο Μαρινάκης, ως κυβερνητικός εκπρόσωπος υποστήριξε ότι «τα όσα αναφέρονται δεν αποδεικνύονται» ακυρώνοντας στην ουσία τις δημοσιογραφικές έρευνες του BBC, ενώ επέλεξε να αφήσει ασχολίαστη την ομολογία Μπαλτάκου περί διεθνούς εγκλήματος. Υποστήριξε, επίσης, ότι οι καταγγελίες τέτοιων περιστατικών ερευνώνταιαπό τις αρμόδιες αρχές και τη Δικαιοσύνη,ενώ επέμεινε στο αφήγημα ότι το ελληνικό λιμενικό σώζει καθημερινά δεκάδες ζωές. Αφήγημα που υποστήριξαν και πηγές του λιμενικού που κλήθηκαν, επίσης, να σχολιάσουν τη δημοσιογραφική έρευνα. Όπως δήλωσαν «καθ’ όλη τη διάρκεια της προσφυγικής/μεταναστευτικής κρίσης, εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες έχουν διασωθεί από το Λιμενικό Σώμα Ελληνική Ακτοφυλακή».Και ούτε οι πηγές του λιμενικού παρέλειψαν φυσικά να διαβεβαιώσουν ότι: «Σε περίπτωση φερόμενων αποκλίσεων από την ενδεδειγμένη συμπεριφορά, ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί εσωτερικής έρευνας και πειθαρχικού ελέγχου».
Τα στοιχεία για τους θανάτους μεταναστών και μεταναστριών, ως συνέπεια επαναπροωθήσεων,αποκαλύπτονται έναν χρόνο μετά το έγκλημα στα ανοιχτά της Πύλου, το φρικτό ναυάγιο στο οποίο το ελληνικό κράτος έπνιξεπάνω από 600 ανθρώπους.Οι ρατσιστικές πολιτικές της Ευρώπης-Φρούριο και οι αντιμεταναστευτικές πολιτικές της ακροδεξιάς κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας ενορχηστρώνουν τις δολοφονίες κατατρεγμένων από τους πολέμους και την εξαθλίωση ανθρώπων.
Η υπεράσπιση της πολιτικής των ανοιχτών συνόρων και η διασφάλιση της πρόσβασης των μεταναστών και των μεταναστριών σε πλήρη δικαιώματαείναι μονόδρομος, για να πάψουν άνθρωποι να καταδιώκονται, να φυλακίζονται, να εκμηδενίζονται, να δολοφονούνται.
Δικαιολογημένα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς κατά πόσο είναι εφικτό το ίδιο το σύστημα που γεννά τους πολέμους, τη φτώχεια και τους μετανάστες, να υλοποιήσει τις πολιτικές εκείνες που θα βάλουν τέλος στην απάνθρωπη μεταχείρισή τους. Θα μπορούσε να το πετύχει μια αριστερά διαχείρισης του καπιταλισμού;
Αρκεί μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν για να απαντηθεί το ερώτημα. Πριν ο Σύριζα αναλάβει την εξουσία το 2015, οι θέσεις του για το μεταναστευτικό συνοψίζονταν στην κατάργηση των συμφωνιών που εγκλωβίζουν στην Ελλάδα τους μετανάστες, στην κατάργηση των πολιτικών αποτροπής τους, στην κατάργηση των απάνθρωπων, όπως τα αποκαλούσε, μεταξύ άλλων,κέντρων κράτησής τους. Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας καταφερόταν εναντίον των κλειστών συνόρων και των κατασταλτικών πολιτικών.Ως κυβέρνηση ο Σύριζα έφθασε να υλοποιεί ευρωπαϊκές συμφωνίες και κανονισμούς που τελικάεγκλώβιζαν τους μετανάστες με αποκορύφωμα τη δημιουργία της Μόριας, στην οποία στοίβαζε και φυλάκιζε χιλιάδες ανθρώπους εξαναγκάζοντάς τους στην αθλιότητα.
Η περίοδος της διακυβέρνησης του Σύριζα είναι σπουδή στα αδιέξοδα της ρεφορμιστικής αριστεράς. Ο Σύριζα κινήθηκεστα ασφυκτικά όρια που επιβάλλουν θεσμοί όπως αυτοίτηςΕυρωπαϊκής Ένωσης, και αφού δεν προχώρησε στο ξήλωματων κρατικών μηχανισμών, εξαναγκάστηκε, τελικά, στη συνθηκολόγηση θυσιάζοντας τα λαϊκά συμφέροντα και υποκύπτοντας σε αντιμεταναστευτικές πολιτικές.
Επιστρέφοντας στο σήμερα, και έχοντας πλέον απέναντι μια Ευρώπη που παραδίδεται στην ακροδεξιά, για μια ρεφορμιστική αριστερά, καταδικασμένη πλέον σε ακόμη μεγαλύτερες δεξιές προσαρμογές, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι οι αντιμεταναστευτικές πολιτικές θα είναι μονόδρομος. Η ευκταία πολιτική των «ανοικτών συνόρων» δεν μπορεί να υλοποιηθεί από λιμενόμπατσους που πνίγουν μετανάστες. Οι μηχανισμοί του λιμενικού και της αστυνομίας δεν λειτουργούν διαφορετικά ακόμα κι αν έχουν «αριστερό» υπουργό ως πολιτικό προϊστάμενο.
Για εμάς πάλι μονόδρομος είναι να παλέψουμε για έναν κόσμο που οι άνθρωποι δεν θα αγωνίζονται να περάσουν φράκτες και να διασχίσουν θάλασσες για να γλιτώσουν από τους πολέμους και τη δυστυχία. Για έναν κόσμο που δεν θα είναι κανονικότητα οι φράχτες και οι θάνατοι ανθρώπων στα σύνορα αλλά η ισότητα, η αλληλεγγύη και η αδελφοσύνη.
