Για το κεφάλαιο της ενέργειας θα μπορούσαμε να πούμε πως ‘’κρατά χρόνια αυτή η κολόνια’’. Ο χαρακτήρας της που την κάνει μοναδική στη σύγχρονη ζωή ανοίγει τις ορέξεις (και τις ανάγκες) της αστικής τάξης που ψάχνει να αυξήσει την κερδοφορία της μανιακά, σε μια εποχή ανασφάλειας και νέας βάθυνσης της παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης. Μιας κερδοφορίας που εξαρτάται από το πόσο βαθειά θα μπει το χέρι του Κεφαλαίου στις τσέπες των λαών και κατά πόσο αυτοί θα το επιτρέψουν, σε μια συνεχόμενη αντιπαράθεση που λέγεται ‘’ταξική πάλη’’ που τα τελευταία δύο χρόνια παίρνει τη μορφή της καταιγίδας. Έτσι πολύ σοφά (για εκείνη) η Ε.Ε. είχε θέσει στόχο εδώ και τρεις δεκαετίες, στην επίσημη πολιτική της, τη δημιουργία μιας απελευθερωμένης, ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας υπό την κυριαρχία του ιδιωτικού τομέα.
Με τις ευχές λοιπόν της Ε.Ε. η Ελλάδα αποτελεί πλέον πρότυπο αισχροκέρδειας, με τις αστικές τάξεις όλου του κόσμου, να ‘ναι σίγουρο, πως μελετάνε την αποτελεσματικότητα των ντόπιων αρπακτικών. Και αν οι μερικές δεκαετίες που χρειάστηκαν μας φαίνονται πολλές, τότε η αύξηση κατά 96% στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος που παρουσιάστηκαν τον Νοέμβριο του 2021 (σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα της περσινής χρονιάς) θα πρέπει να μας τρομοκρατούν!
’’Target Model’’ θα λέμε και θα κλαίμε, φοβούμενοι την ύπαρξη των μαζεμένων και απλήρωτων λογαριασμών της ηλεκτρικής ενέργειας που έχουμε συγκεντρώσει στο συρτάρι.
Πρόκειται για την ενιαία πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συμφωνήθηκε το 2011 (μετά από πολλά χρόνια σχηματικών διαβουλεύσεων και ερευνών) με σκοπό να εφαρμοστεί το 2014 και τελικά να χτυπήσει την πόρτα της ελληνικής πραγματικότητας το 2018 με τη θεσμική, νομοθετική εγκαθίδρυσή της και την έναρξη της υλοποίησής της τον Νοέμβριο του 2020. Οι όποιες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις ήταν πρόφαση για να ροκανίσουν το χρόνο και ν` αρχίσουν τα σχέδιά τους τη στιγμή που θα τους ‘’έπαιρνε’’. Τα τελευταία δύο χρόνια λοκντάουν, διαχωρισμών και περιορισμών τους ταίριαξαν άλλωστε γάντι!
Έτσι λοιπόν, η ηλεκτρική ενέργεια ξεκίνησε να παίζει στο ιδρυόμενο, πριν από δύο περίπου χρόνια, Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας με τους Protergia, Elpedison, ΗΡΩΝ και ΔΕΗ (ένα μεγάλο κομμάτι της είναι ιδιωτικών συμφερόντων) να πρωταγωνιστούν στην κραιπάλη εις βάρος μας, συμμετέχοντας όχι μόνο στη λιανική αγορά αλλά πλέον ισχυρά και σχεδόν μονοπωλιακά στην παραγωγή και προμήθεια ενέργειας.
Η λιανική αγορά προμηθεύεται το ηλεκτρικό ρεύμα από τους παραγωγούς. Οι παραγωγοί μπορούν να το πουλήσουν κυρίως μέσω διαδικασιών με τις προσφορές να δημοπρατούνται για τις ανάγκες του συστήματος κάθε επόμενης μέρας, για συμπληρωματικές ανάγκες κατά τη διάρκεια της ημέρας ή μακροπρόθεσμα από συμβόλαια που κρατάνε την τιμή της προσφοράς σταθερή για κάποια χρονικά διαστήματα. Η παραπάνω διαδικασία μπορούμε να προσποιηθούμε πως δεν διατυπώθηκε ποτέ στο παρόν άρθρο καθώς αποφεύγεται από τις εταιρείες για ευνόητους λόγους καθώς δεν είναι αναγκασμένοι από κανέναν.
Παράλληλα, προσφέρεται η δυνατότητα στους παραγωγούς να προμηθεύσουν έκτακτα ηλεκτρικό ρεύμα για να καλυφθούν απώλειες και ελλείμματα του συστήματος που διαβολικά και «συμπτωματικά» εμφανίζει συνέχεια προβλήματα. Έτσι επανέρχονται οι παραγωγοί με νέες προσφορές, δημιουργώντας τεχνητές ελλείψεις, εκμεταλλευόμενοι την άμεση ανάγκη για ενέργεια, ανεβάζοντας τις τιμές στα ύψη, έχοντας ως μοναδικούς ανταγωνιστές διάφορους θεσμικούς φορείς που εισηγούνται ψιθυριστά είτε εξοπλιστικά προγράμματα που θα μετριάσουν τις απώλειες του συστήματος είτε νομοθετικές ρυθμίσεις που θα ορίσουν πλαφόν στις τιμές. Δηλαδή, ουσιαστικά, με κανέναν ανταγωνιστή, έχοντας μία κυβέρνηση να αρκείται σε επικοινωνιακές δηλώσεις από το Τουίτερ και με το επίδομα των περίπου 40 ευρώ το μήνα που ανακοίνωσε να αποτελεί ‘’στάχτη στα μάτια’’ των πολιτών, καθώς πρώτον πρόκειται για μία σταγόνα στον ωκεανό των χρεών και δεύτερον έρχεται να πριμοδοτήσει υπάρχοντες λογαριασμούς και κατ’ επέκταση την κερδοφορία των καπιταλιστών.
Φυσικά μην ξεχνάμε πως το ολιγοπώλιο δίνει τη δυνατότητα μεταξύ των ‘’ανταγωνιστών’’ να συνεννοούνται μεταξύ τους και να συνεργάζονται, κρατώντας τις τιμές στα επίπεδα που θέλουν τις τσέπες τους γεμάτες, την ‘’ψυχούλα’’ τους γαλήνια και τη δική μας γεμάτη άγχος και αβεβαιότητα. Ορίστε το θαύμα του νεοφιλελευθερισμού!
Αν σε αυτό που λαμβάνει χώρα τα τελευταία δύο χρόνια στην ελληνική αγορά, με θύματα τους εργαζόμενους, έρθουμε και βάλουμε δίπλα το άλλο χρηματιστήριο, αυτό των ρύπων, τότε μπορούμε να καταλάβουμε πως η εγκληματική αύξηση των τιμών είναι μονόδρομος για τον καπιταλιστικό κόσμο που ζούμε. Είναι γνωστό πως η Ε.Ε. στο όνομα της ‘’πράσινης οικονομίας’’ και της ‘’αγάπης’’ της για τον πλανήτη έχει θέσει εδώ και καιρό το στόχο μείωσης των ρύπων σε κάθε χώρα. Με πρόφαση αυτή την πολιτική η Ελλάδα κατάφερε να τερματίσει το 2020 τρίτη σε όλη την Ευρώπη στη μείωση ποσοστιαίας παραγωγής ρύπων σε σχέση με το 2005 (αυτός είναι ο καθιερωμένος δείκτης ανάλυσης). Το ποσοστό άγγιξε το -56,3% και οφείλεται στην απολιγνιτοποίηση της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και στη στροφή προς την παραγωγή μέσω του φυσικού αερίου. Με την αύξηση των τιμών του διοξειδίου του άνθρακα στο χρηματιστήριο ρύπων, οι λιγνιτικές μονάδες (κάποιες έβαλαν λουκέτο) εξέπεμψαν 14,2 λιγότερους τόνους το 2020 απ’ότι το 2011. Και για όσους αφελείς νομίζουν πως αξίζει η θυσία για να προστατέψουμε τον κόσμο από την περιβόητη κλιματική αλλαγή και πως όλοι πρέπει να βάλουμε χέρι (άραγε πόσο ανταγωνιστικό είναι το αποτσίγαρο ενός πολίτη με την καμινάδα του εργοστασίου), το ποσοστό ρύπανσης της ατμόσφαιρας ισορρόπησε με την αύξηση των ρύπων μέσω ορυκτών καυσίμων που δεν τους επιβάλλεται κάποια πολιτική. Από τη μία άνοιξε ο δρόμος για την πλήρη ιδιωτική εκμετάλλευση της ηλεκτρικής ενέργειας μέσω του χρηματιστηρίου και από την άλλη η μείωση των ρύπων από λιγνίτη έδωσε το άλλοθι για περισσότερες άδειες, σε άλλο τομέα της βιομηχανίας, για τη χρήση περιβαντολλογικά παθογόνων καυσίμων που έχουν πολύ χαμηλότερο κόστος.
Ανακεφαλαιώνοντας και εμπλουτίζοντας: η τιμή του φυσικού αερίου που αυξήθηκε πολύ πριν τον πόλεμο καθώς εργαλειοποιήθηκε το φθινόπωρο με την ανταλλαγή κυρώσεων ανάμεσα σε Δύση και Ρωσία, στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, ξεχείλωσε τον ασκό του Αιόλου. Στη συνέχεια υπολογίζουμε στην εξίσωση πως αν και μόνο το 1/3 του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ελλάδα παράγεται από φυσικό αέριο, το ολιγοπώλιο που έχει διαμορφωθεί στην αγορά συμπεριφέρεται σαν να εξαρτάται από αυτό εξ ολοκλήρου. Το περίφημο ‘’Χρηματιστήριο Ελληνικού Ρεύματος’’ προσφέρει το απαραίτητο περιβάλλον για να μπορούν προμηθευτές και έμποροι να κάνουν ‘’μπίζνες’’ στις πλάτες του λαού ενώ το ‘’Χρηματιστήριο των Ρύπων’’ προσφέρει νέο άλλοθι που στο όνομα της προστασίας του πλανήτη, επιβάλλει νέους τρόπους που θα τρυπήσουν τις τσέπες των εργαζόμενων φορτώνοντας την κρίση και τα αδιέξοδά τους. Εδώ βρίσκεται η τροφοδότηση αύξησης των τιμών των περισσότερων βασικών προϊόντων σε ολόκληρο τον πλανήτη και για αυτούς τους ιδιαίτερους λόγους οι εργαζόμενοι στην ελληνική επικράτεια βρίσκονται πρώτοι στην κούρσα της βίαιης φτωχοποίησης (πόσο άλλο;).
Η Νέα Δημοκρατία δηλώνει πως η κατάσταση είναι προσωρινή ‘’θεού θέλοντος και Πούτιν επιτρέποντος’’ αλλά κανέναν δεν πείθει. Ο παραδοσιακός εκφραστής του Κεφαλαίου στην Ελλάδα έχει ξεμείνει από επικοινωνιακά τρικ με τα προσχήματά του να διαψεύδονται το ένα μετά το άλλο.
Άλλωστε πως διαφορετικά μπορεί να γίνει; Ο διογκούμενος πληθωρισμός, εξαρτώμενος από τα εγκλήματα που συμβαίνουν στον τομέα της ενέργειας, γίνεται εφιάλτης για την καθημερινότητα την πληβείων τάξεων. Ένα σύνολο κοινωνικών τμημάτων με τους εργαζόμενους, τους μετανάστες, τη νεολαία, ακόμα και για τους μικρό-μεσαίους επιχειρηματίες, να καλούνται να πληρώνουν πάρα πολύ ακριβά τη νύφη. Ενδεικτικά τον τελευταίο χρόνο η τιμή του μαρουλιού αυξήθηκε κατά 11,7%, της ντομάτας 4,5%, του αγγουριού 14,8%, των αναψυκτικών 8,2%, της μπύρας 17,5%, του αρνιού 38,3%, του κατσικιού 32,2% και του κοτόπουλου 24,6%.
Υπολογίζοντας τα πρόσφατα ψίχουλα της αύξησης του κατώτατου μισθού μπορούμε να πάρουμε το παράδειγμα ενός νέου εργαζομένου που δουλεύει 40 ώρες την εβδομάδα, πενθήμερο, μισθωμένος με τον κατώτατο μισθό που αγγίζει περίπου τα 650 ευρώ καθαρά και ανήκοντας στην κατηγορία εργαζομένων που χρησιμοποιούν το 50% περίπου του εισοδήματός τους στη διατροφή (τουλάχιστον ένας στους πέντε πολίτες). Του περισσεύουν 325 ευρώ τα οποία καλείται να χρησιμοποιήσει για διαμονή (αλλιώς παρέα με τη μαμά και τον μπαμπά), για κοινωνικοποίηση (τα φοιτητικά πάρτι με 4 ευρώ το ποτό δεν δείχνουν τόσο δελεαστικά), για ψυχαγωγία (το Νέτφλιξ ανακοίνωσε σύντομα μελλοντικές αυξήσεις στις συνδρομές) και για διακοπές, από τις αποταμιεύσεις (σκάμε ειρωνικό χαμόγελο) καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι (η σκηνή για το ελεύθερο κάμπινγκ χρειάζεται πάνω από πενήντα ευρώ και να ξέρεις να τη στήνεις…).
Νέα βίαιη συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, νέα πτώση στο δείκτη εξαθλίωσης των καταπιεσμένων αυτής της κοινωνίας και βίαιοι τίτλοι τέλους αυτού του άρθρου: όσο ζάχαρη άχνη κι αν ρίξεις στον καπιταλισμό, τόσο πιο επίκαιρο θα είναι το καθήκον της βίαιης ανατροπής του για να σωθούν εκατομμύρια ‘’ψυχούλες’’, θυσιάζοντας τις ελάχιστες ‘’ψυχούλες’’ των αφεντικών, για έναν κόσμο απεριόριστης και καθολικής πρόσβασης στη ζωή και στην ευτυχία.
του Γ.Μ.
