Η Συρία μπήκε κι αυτή στον μακρύ κατάλογο χωρών πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής απορρύθμισης και των ανεξέλεγκτων πολεμικών συγκρούσεων. Η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 όχι μόνο δεν έχει «κλείσει», αλλά κατρακυλά σε κανιβαλιστικά πλαίσια όπου η ύφεση και ο πληθωρισμός οδηγούν στον προστατευτισμό και την κλιμάκωση των καπιταλιστικών συγκρούσεων.
Ο ιμπεριαλισμός έχει αποδεχτεί πως το σενάριο «απο-γιουγκοσλαβοποιήσης» του πλανήτη δεν μπορεί να σταθεί. Η πρόσκαιρη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας είχε χτιστεί στα ερείπια του πρώην ανατολικού μπλοκ και φαινόταν ότι μπορούσε να χρηματοδοτήσει νέα «σχέδια Μάρσαλ». Οι ΗΠΑ αποσταθεροποιούσαν κάθε μεριά του πλανήτη και υπόσχονταν φαγοπότια. Όταν η κρίση του 2008 έκλεισε την κάνουλα η στρατηγική άλλαξε: οι επεμβάσεις δεν έρχονται να οικοδομήσουν άλλα μοντέλα ανάπτυξης αλλά απλώς να εξασφαλίσουν τα αμερικάνικα συμβόλαια και τη μεταφορά υπεραξίας στη Δύση αφήνοντας πίσω τους ερείπια. Η διάλυση του Ιράκ, του Αφγανιστάν, της Λιβύης και η μη ανοικοδόμησή τους αποτελούν το επικαιροποιημένο σχέδιο του ιμπεριαλισμού: οι ΗΠΑ έχουν αποδεχτεί τις νέες συνθήκες κρίσης, διαλύουν δομές και αρπάζουν ό,τι μπορούν.
Στη Συρία, πάνω στο πολιτικό πτώμα του Μπααθισμού, εκτυλίσσονται κάθε είδους σχέδια. Η Τουρκία αναζητεί επέκταση και αύξηση του ειδικού ρόλου της, οι Κούρδοι ελπίζουν στη δημιουργία κράτους, το Ισραήλ προχωράει σε νέες ζώνες «ασφαλείας» μέσα στη Συρία, ο αναβαπτισμένος και εξευγενισμένος ΙΣΙΣ αναζητεί κεντρικό ρόλο και η Ρωσία εγκατέλειψε στεγνά τον πρώην σύμμαχό της για να διατηρήσει τις βάσεις της στη Μεσόγειο. Το τι ακριβώς καθεστώς θα προκύψει δεν μπορούμε, αλλά ούτε χρειάζεται να το προβλέψουμε. Οι ΗΠΑ επιθυμούσαν την απορρύθμιση του Άσαντ. Πιο πολύ κι από την πτώση του θα προτιμούσαν τη Συρία του 1992. Ο «αντιιμπεριαλισμός» της Συρίας ήταν κούφιος. Ο πατέρας Άσαντ ήταν βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην εισβολή στο Ιράκ το 1992. Χάρη στη Συρία χτίστηκαν συμμαχίες με όλα τα αραβικά καθεστώτα και τη Δύση για να απομονωθεί και να συντριβεί το Ιράκ. Αν σήμερα φαίνεται να λύνουν και να δένουν οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, η πόρτα αυτή ανοίχτηκε ξεδιάντροπα από τη Συρία και τον Άσαντ.
Σε αυτή την πολεμική κόλαση που εκτυλίσσεται στη Μέση Ανατολή και έχει αποτέλεσμα εκατομμύρια νεκρούς και πρόσφυγες, έχοντας διαλύσει κοινωνικές δομές δεκαετιών, η παγκόσμια αριστερά έχει εγκαταλείψει κάθε αναζήτηση αυτόνομης ταξικής αντιπολεμικής δράσης. Συντάσσεται με άλλες αστικές σημαίες ελπίζοντας να βρει κάποιες νίκες να προβάλλει. Αυτό είναι παράγωγο της μεγάλης ρεφορμιστικής κληρονομιάς. Πάντοτε η λύση στις κρίσεις ήταν μια «ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ» και μια κρατική διπλωματική πρωτοβουλία. Έτσι και σήμερα ΠΑΣΟΚ – ΣΥΡΙΖΑ –Κασσελάκης και όλες οι διασπάσεις του ΣΥΡΙΖΑ αναζητούν μια κρατική διεθνή πρωτοβουλία. Το ΚΚΕ χωρίς τη Σοβιετική Ένωση δεν αναγνωρίζει καμία αξία σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά επειδή έχει ξεκόψει εδώ και πολλές δεκαετίες από την αντικαπιταλιστική πάλη με αυτοοργανωμένη ταξική πάλη από τα κάτω, απλώς αναπαράγει μια ηττοπαθή αποδοχή των αρνητικών συγκυριών. Στην εξωκοινοβουλευτική αριστερά μπορεί να μην καλούν τον ΟΗΕ αλλά κι εκεί αναζητούν κρατικούς σωτήρες.
Η αντιιμπεριαλιστική πτέρυγα θεωρεί πως υπάρχει μια υπαρκτή άμυνα αντίστασης στον ιμπεριαλισμό και αυτή αποτελείται από τη Ρωσία, το Ιράν και την Κίνα. Αυτές οι χώρες δεν έχουν ούτε κατά διάνοια κάποιου τύπου ενιαίο πολιτικό σχέδιο. Ο αντιιμπεριαλισμός τους είναι κι αυτός κούφιος. Μέσα από τους BRICS διαμορφώνονται λυκοφιλίες και ευκαιριακές συμμαχίες που θα πουληθούν την επόμενη μέρα για μια καλή συναλλαγή με το παραδοσιακό ιμπεριαλιστικό κέντρο. Διαπιστώνουν ήττα του αντιιμπεριαλισμού μέσα από την πτώση Άσαντ αλλά αυτό οφείλεται στο ότι βλέπουν μόνο κρατικές, διπλωματικές πολιτικές. Αυτού του τύπου ο τυχοδιωκτικός κρατικός αντιιμπεριαλισμός γεννιέται και αναπαράγεται μέσα από την κρίση του καπιταλισμού. Το Ιράκ μετά από δεκαετίες απορρύθμισης και αμερικάνικης κατοχής στρέφεται σε αυτού του τύπου το αντιιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Όσοι ψάχνουν κράτη που θα διαμορφώσουν την υπαρκτή αντίσταση στην Αυτοκρατορία να μην ανησυχούν. Θα βγαίνουν καινούρια σε κάθε στροφή. Απλά η εργατική τάξη δεν έχει να περιμένει τίποτα από αυτές τις στρατηγικές.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει και η αριστερά που βλέπει κάποιο κίνημα μέσα στην απορρύθμιση. Ξεχνάει συνειδητά τους στρατούς και τα πολιτικά υποκείμενα που εμπλέκονται συγκεκριμένα στη Συρία και αναφωνεί «μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση». Όμως για να υπάρχει ελπίδα μέσα στη μεγάλη αναταραχή πρέπει να υπάρχει υποκείμενο να την εκτρέψει σε κάτι θετικό. Ο πόλεμος και η απορρύθμιση είναι ΕΥΚΑΙΡΙΑ για τους επαναστάτες μόνο αν αναγνωρίζουν τους ταξικούς εχθρούς. Ο αγώνας ενάντια στην κατοχή το 41-44 δεν έγινε αφηρημένα από τον λαό αλλά από το ΕΑΜ, τον ΕΔΕΣ και την ΕΚΚΑ σε κοινό στρατηγείο με τις ΗΠΑ. Αντίστοιχα, στη Συρία υπάρχουν στρατοί και πολιτικές – εθνικές παρατάξεις που σηκώνουν τη συριακή σημαία της περιόδου της γαλλικής αποικιοκρατίας. Ούτε το αποτέλεσμα του Γοργοπόταμου και της Βάρκιζας θα μπορούσε να ήταν διαφορετικό, ούτε στη Συρία σε συνεργασία με αυτές τις συγκεκριμένες οργανώσεις μπορούν να παραχθεί σοσιαλισμός και εργατικός έλεγχος. Τα πανηγύρια του «λαού» κρίνονται και από ποιες σημαίες σηκώνουν στο Σύνταγμα. «Λαός» είναι και αυτός με τις παλαιστινιακές σημαίες, «λαός» και αυτός με τις ουκρανικές που παλεύει ενάντια στους ρώσικους βομβαρδισμούς, «λαός» είναι αυτός που σηκώνει τις τριάστερες συριακές σημαίες της περιόδου της γαλλικής αποικιοκρατίας, «λαός» ήταν αυτός που διαδήλωνε το 2015 για το ΝΑΙ και για να «μείνουμε Ευρώπη». Φτωχός «λαός» που πεινάει είναι αυτός στη Βενεζουέλα που παλεύει ενάντια στη «δικτατορία» του Μαδούρο αναζητώντας τον Γκουαϊδό ή κάποιο άλλο σωτήρα. Όποιοι καμώνονται πως αυτά δεν έχουν σημασία απλώς προσπαθούν να καλύψουν την πολιτική ανεπάρκεια της αριστεράς, πανηγυρίζοντας για επιτυχίες άλλων στρατηγικών.
Η εργατική τάξη στη Συρία μπαίνει σε ακόμα πιο βαθειά νερά. Μπορεί να μην έχει το κράτος του Άσαντ απέναντί της, αλλά θα βρεθεί κόντρα σε συμμορίες πλιατσικολόγων και Αμερικάνους ή Ισραηλινούς κομάντο και εκεί τα όποια σημερινά πανηγύρια θα έχουν νομιμοποιήσει τους επόμενους χασάπηδες. Οι μισθοφόροι των ΗΠΑ, η Μοσάντ και οι λήσταρχοι που θα φτιάχνουν καπετανάτα δεν αποτελούν κάποια καλύτερη, δημοκρατικότερη και απελευθερωτική εξέλιξη μετά τον Άσαντ. Δεν μπορεί να ξεπλένονται αυτοί οι στρατοί ως «αντιστασιακές οργανώσεις του λαού» που έριξαν μια δικτατορία.
Το αναμάσημα περί «δικτατορίας Άσαντ» δημιουργεί και ένα άλλο προβληματικό επιχείρημα. Οι δικτατορίες δεν μπορούν να αποτελούν άλλοθι ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων. Αλλά ακόμη κι αν δεν υπήρχαν οι ανοικτές επεμβάσεις των ΗΠΑ, Τουρκίας και του Ισραήλ, δεν μπορεί η αριστερά να θεωρήσει σύμμαχο και «κίνημα»» παρακρατικές και παραστρατιωτικές οργανώσεις που χρηματοδοτούνται από τις ΗΠΑ. Δυστυχώς, ένα κομμάτι της αριστεράς θεωρεί τον δυτικό καπιταλισμό σαν κάποιου τύπου ανώτερη δημοκρατία που εμπνέει δημοκρατικά κινήματα σε Μέση και Άπω Ανατολή.
Το να θυμίσουμε ξανά την ανεξάρτητη κομμουνιστική στρατηγική της εξέγερσης και της σοσιαλιστικής επανάστασης είναι δύσκολο καθήκον όταν όλοι αναζητούν κάποιου τύπου ρεαλισμό. Δεν παραμένουμε ουδέτεροι περιγράφοντας μια αντιδραστική διαμάχη. Θέλουμε να δηλώσουμε πως όλες οι μεριές ετοιμάζονται για την εξάπλωση του πολέμου και η εργατική τάξη δεν έχει να επιλέξει κάποιο από αυτά τα στρατόπεδα. Ο δυτικός ιμπεριαλισμός έχει την κύρια ευθύνη απορρύθμισης σε ολόκληρο τον πλανήτη. Το δυτικό στρατόπεδο έχει τα περισσότερα όπλα, έχει την βαριά πολεμική βιομηχανία, έχει το ΔΝΤ και τους Διεθνείς Οικονομικούς Οίκους. Οι BRICS δεν μπορούν να αντιστρέψουν αυτή τη συνθήκη, γιατί απλά θέλουν να γίνουν «χαλίφης στη θέση του χαλίφη». Το ταξικό κίνημα δεν μπορεί να έχει όραμα τη ρώσικη, κινέζικη ή ιρανική κοινωνία. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί να αντιπαλέψει καμιά αστική πολιτική εμπνεόμενο από την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
Ο επερχόμενος πόλεμος δεν θα είναι αντιιμπεριαλιστικός ή δημοκρατικός. Ή θα μετατραπεί σε ταξικό και επαναστατικό ή θα συμπαρασύρει την εργατική τάξη στον όλεθρο.