Η καθολική επίθεση της ΝΔ και οι εξελίξεις στο εργατικό κίνημα
του Α. Ω.
ΝΔ και εργατικό κίνημα. Μία σχέση απύθμενου μίσους, ταξικού. Άλλωστε μία από τις βασικές προτεραιότητες της εκλογικής νίκης το 2019 της ΝΔ ήταν, έστω συγκεκαλυμμένα στην προπαγάνδα της, η συντριβή του εργατικού κινήματος, ή τουλάχιστον ο ουσιαστικός περιορισμός του, έως και η ποινικοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης, η διάλυση μισθών, των εργασιακών συνθηκών και της πολιτικής οργάνωσης της τάξης. Ο σκοπός κλασσικός, αλλά στην εποχή τη ύστερης καπιταλιστικής κρίσης είναι σκοπός ύπαρξης για την ΝΔ και η επιμονή των αστικών δυνάμεων επί του στόχου ατέλειωτη. Οι δυνάμεις της εργασίας πρέπει να αλεστούν για τα κέρδη του κεφαλαίου. Αυτή είναι η μόνη επωδός από τις συνεδριάσεις του ΣΕΒ και τα συνέδρια των επιμελητηρίων, όπως και η προσμονή του κάθε μικροαστού της γωνίας που νομίζει ότι για το κακό ριζικό του φταίει ο εργάτης του και ο μετανάστης με το άλλο μικρομάγαζο στην απέναντι γωνία και όχι το μεγάλο αφεντικό που τον έχει στύψει στις τιμές.
Έτσι βλέπουμε ακραία, σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, νομοθετήματα όπως αυτό του Χατζηδάκη, να οργανώνουν όχι μόνον μία επίθεση στα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων, αλλά και μια επιθετική άλλου τύπου αντιμετώπισης των συνδικαλιστικών οργάνων, εκλογών και σωματείων για μία συνολική αλλαγή των συσχετισμών και των ισχυόντων στις σχέσεις εργατών και εργοδοτών-κυβέρνησης. Τέτοια έχουμε να δούμε από την εποχή της ΝΔ της μεταπολίτευσης, όταν η τότε ΝΔ του Καραμανλή μαζί με το δικαίωμα στην απεργία προσπαθούσε «να καταργήσει και τη ταξική πάλη!», μεταξύ σοβαρού και αστείου, με νομοθετήματα που όμως έμειναν πρακτικά στη μέση του δρόμου από τη μαζική ριζοσπαστική αντίδραση σωματείων και οργανώσεων της εποχής.
Βλέπουμε τη σημερινή εξαφάνιση σχεδόν της επιθεώρηση εργασίας (ΣΕΠΕ) που έστω στα υποτυπώδη μπορεί να είναι μια ασφαλιστική δικλείδα ασφάλειας σύμφωνα με τις «κείμενες διατάξεις», αλλά ακόμα κι αυτό φαίνεται μεγάλο εμπόδιο στην αφαίμαξη της εργατικής δύναμης. Ο φόρος αίματος των εργαζόμενων αυξάνεται αφού αυξάνονται κατακόρυφα τα θανατηφόρα εργατικά “ατυχήματα”-δολοφονίες, φτάνοντας σήμερα τις 51 ζωές όταν όλο το 2020 οι νεκροί ήταν 38, ή σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ 41. Η τελευταία περίπτωση είναι στα ορυχεία, όπου για πρώτη φορά υπάρχει θάνατος μετά από 40 χρόνια (στα ορυχεία βωξίτη IMERYS), και από ό`τι φαίνεται σύμφωνα με τις πρώτες καταγγελίες ένα ατύχημα σχεδόν προαναγγελμένο, ειδικά όταν μάλιστα στο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων του αρμόδιου Σώματος Επιθεώρησης Νοτίου Ελλάδας εργάζονταν το 2019 3 μηχανικοί για μερικές χιλιάδες εργαζόμενους σε εκατοντάδες μικρά και μεγάλα ορυχεία. Φυσικά μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε για τα αδήλωτα ατυχήματα που μετατρέπουν τις στατιστικές σε απελπιστική σχεδόν εικόνα για τις εργατικές συνοικίες αλλά όμορφες εικόνες του μάρκετινγκ «Vision Zero» των γραφειοκρατών της Ε.Ε. που ταΐζουν οι μεγάλες επιχειρήσεις.
Από την άλλη δεν μπορούμε να ξεχάσουμε πόσο εύκολα παραδόθηκαν τα δύο προηγούμενα χρόνια στα χέρια της, κάθε είδους μικρής και μεγάλης, εργοδοσίας τα προσωπικά μας δεδομένα υγείας, και την ίδια ώρα εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι με αφορμή και μόνον ένα τεστ-ένα εμβόλιο-μία δήλωση υγειονομικών προσόντων, απολύονταν με τους χυδαιότερους όρους, ή για να επιβιώσουν έπεφταν στην υποχρέωση τήρησης της παράδοσης των δεδομένων τους στα χέρια της εργοδοσίας σε τακτική εβδομαδιαία βάση. Μια ιστορία που πέρα των άλλων έγινε για την τρομοκράτηση κάθε εργάτη και την μετατροπής τους σε πειθήνιο εργαλείο, μια ζωντανή εκδοχή ενός τόρνου ας πούμε.
Δεν θα παραλείψουμε βεβαίως το τρόπο μετατροπής της συλλογικής εργασίας κάτω από τον ίδιο εργοδότη, σε ατομική δουλεία και οικιακής κατανάλωσης απασχόληση, με την πλέον εμπεδωμένη και μεγαλύτερη επέκταση της τηλε-εργασίας από το σπίτι. Από τη μία τα αφεντικά γλυτώνουν εκατομμύρια σε εγκαταστάσεις υποδομής και χρήσης, τα οποία φορτώνονται στον εργάτη, ενώ σπάει πια η παραδοσιακή και απαραίτητη συλλογικοποίηση του εργάτη, στο απέναντι γραφείο, στο διάδρομο, στην κουζίνα, στιγμές που πάντα βρισκόντουσαν για να σπάσει η αποξένωση της εργασίας και η παρακολούθηση του διευθυντή, καθώς επίσης εκεί οργανώνονταν από απεργίες έως ένα ποτό μετά την δουλειά. Τέρμα αυτά, επιστροφή στην οικιακή στασιμότητα, στην απαλλαγή από τις ανθρώπινες σχέσεις, τη συναδελφική αλληλεγγύη και βοήθεια και τις προσωπικές αλληλεπιδράσεις, αγκαλιά με το λαπτοπ και το τηλέφωνο, και μπροστάρη την αυταπάτη ότι εμείς δουλεύομε σε τεχνολογίες αιχμής. Και όχι κουβαλώντας κιβώτια. Νέες τεχνολογίες; Μπα, το παλιό καλό φασόν της ραπτικής είναι. Ένα φασόν ηλεκτρονικό και τηλεφωνικό μακριά από συνδικάτα, συνελεύσεις, συγκρούσεις με τα αφεντικά και τους προϊσταμένους. Τηλεργασία για την ηρεμία και την παραγωγικότητα του αφεντικού.
Η τελευταία ενέργεια της κυβέρνησης και του αιωνίως ανέργου υπουργού της, είναι η μετατροπή εκείνου του μισερού εχθρικού, αλλά τουλάχιστον ενός κομματιού ψωμιού, ΟΕΑΔ σε ΔΥΠΑ, δηλαδή σε ακόμα πιο εξελιγμένου μηχανισμού μετατροπής των εργαζομένων σε συμβασιούχους που “καλύπτουν ανάγκες” αλλά πάντα πάγιες και πληρώνονται με voucher, πολλές φορές καλύπτοντας προηγούμενες απολύσεις συναδέλφων τους, ενώ οι τελευταίες εξαγγελίες του αιωνίως άνεργου υπουργού πρόκειται να τον εξελίσσουν τον ΔΥΠΑ σε εργαλείο μείωσης του μεροκάματου, επί ποινή βαριών προστίμων. Δεν μας είναι άγνωστες και πρωτόγνωρες αυτές οι εξαγγελίες και τα μέτρα, άλλωστε η ΝΔ δεν έχει καταφέρει μέχρι τώρα να εμφανίσει κάτι καινούργιο στην ακραία νεοφιλελεύθερη ιδεολογία και πολιτική της, είναι μέτρα του ευρωπαϊκού εκσυγχρονισμού ήδη από την εποχή του 2000 και των κυβερνήσεων Σαρκοζί, Σρέντερ, Μπλερ, αλλά εκτείνονται και σήμερα όπως είδαμε στη Ιταλία το 2021 με πρωτοβουλία Σαλβίνι-Μπερλουσκόνι. Μόνο που στις σημερινές συνθήκες πληθωρισμού, ακρίβειας και ανεργίας, παρόμοιες πρακτικές, θα οδηγήσουν σε μεροκάματα όχι πια φτώχειας αλλά σκλαβιάς, εξ ου και η υποχρεωτική μετά διοικητικών και οικονομικών προστίμων εφαρμογή τους. Κάτι ξέρουν, κάτι ετοιμάζουν.
Ένα νέο μοντέλο εργασίας ετοιμάζεται για τα επόμενα χρόνια, και δεν χρειάζεται να το ζήσουμε. Ένα μοντέλο που για την μεγάλη πλειοψηφία, των πιο αναλώσιμων στη δουλειά, η εργασία θα είναι προσωρινή με ατέλειωτες ώρες σκλαβιάς και θα μισοπληρώνεται με λίγα βάουτσερ για το σούπερ μάρκετ και το ηλεκτρικό, ενώ η ανεργία θα καλύπτεται με υποχρεωτική κοινωφελή απασχόληση και κατάρτιση στα μαγαζιά της παραπαιδείας και των καθηγητών.
Προφανώς αυτά μπορεί να είναι τα σχέδια αφεντικών και κυβέρνησης. Δεν χωρεί αμφιβολία, ότι σε μια εποχή που το ποσοστό κέρδους των καπιταλιστών πέφτει, η οικονομική κρίση έχει ανοίξει την πόρτα της ελληνικής οικονομίας άσχετα με τα ψέματα Σκρέκα και τις απάτες της λίστας Πέτσα, ενώ οι επόμενοι μήνες φαντάζουν απειλητικοί με τη ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ, την κερδοσκοπία στην ενέργεια, και τον πληθωρισμό. Όλα μηχανισμοί αφαίμαξης έστω αυτού του μισερού εργατικού εισοδήματος και μεταφοράς πλούτου στο μεγάλο κεφάλαιο, αλλά υπάρχουν δυνατότητες αντιμετώπισης και, γιατί όχι, αντεπίθεσης.
Φτάνει να δούμε την πραγματικότητα κατάματα, χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις και χωρίς την κατασκευή ιδανικών καταστάσεων που περισσότερο εξυπηρετούν μια εκλογική αναμονή και καταμέτρηση θέσεων σε διοικητικά συμβούλια, συνέδρια και ομοσπονδίες, εργατικά κέντρα και συνομοσπονδίες.
Είτε κινήσεις περίσσιες αγωνιστικού φρονήματος και διακηρύξεων αλλά στο τέλος χωρίς χειροπιαστά αποτελέσματα, όπως σαφή βελτίωση συνθηκών εργασίας και ασφάλειας κλπ, αλλαγή εργασιακών σχέσεων προς το μονιμότερο, πολύ περισσότερο αυξήσεων στο μεροκάματο. Πολιτική πυρόσβεσης των αγωνιστικών κινήσεων των απεργών και των απολυμένων, όταν στη διεκδίκηση του δίκαιου τους πάνε να συγκρουστούν με την αστυνομία και συνάδελφοι του σωματείου λειτουργούν αποτρεπτικά. Είτε κινήσεις γενικών διακηρύξεων που δεν απαντάνε στις ανάγκες των εργαζομένων για αντεπίθεση, ερχόμενοι από μια άλλη – προηγούμενη – εποχή αποτυχιών, υποχωρήσεων και ηττών, ειδικά στη νέα σημερινή μάχη των συλλογικών συμβάσεων.
Καμία προσπάθεια ουσιαστικού ξεπεράσματος της αδράνειας της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, όπως θα μπορούσε να είναι η οργάνωση αγωνιστικών βημάτων μέχρι τις 9 του Νοέμβρη, αλλά και μετά από αυτή την γενική απεργία. Και αγωνιστικά βήματα που όμως δεν εξαντλούνται στις άσφαιρες και αποτρεπτικές 4ωρες στάσεις που περισσότερο εξυπηρετούν τον τρόπο δικαιολόγησης των άμαζων εργατικών συγκεντρώσεων.
Η ανάγκη να συγκροτηθεί ένα εργατικό κίνημα πέρα από στενές εργασιακές και μισθολογικές ή θεσμικές κατακτήσεις (χωρίς όλα αυτά να υποτιμούνται σε καμία περίπτωση), είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες. Δεν είναι μόνον η ανάγκη αναχαίτισης της συνολικής κυβερνητικής πολιτικής της ΝΔ, αλλά και η ανάγκη να μπουν στην εργατική τάξη νέοι οραματικοί ταξικοί στόχοι. Έτσι μόνον τα συνδικάτα μαζικοποιούνται όπως μας έχει διδάξει η ιστορία των προηγούμενων αιώνων.
Ο αγώνας στα Εξάρχεια και στον Στρέφη θα απομονωθεί, αν δεν μπει αίτημα πάλης στα συνδικάτα ως τμήμα συνολικά της μάχης απέναντι στον αυταρχισμό και την πολιτική καταστολής του Μητσοτάκη, το ίδιο και η πανεπιστημιακή αστυνομία. Αναδεικνύεται η ανάγκη αποτροπής της μετάλλαξης του ΟΑΕΔ σε μηχανισμό κατακρήμνισης του μεροκάματου, η προστασία των κοινών αγαθών όπως το νερό και να ενισχυθεί η προσπάθεια του ΣΕΚΕΣ στην ΕΥΔΑΠ. Θα χρειαστεί να δώσουμε την έμπρακτη μάχη κήρυξης και οργάνωσης απεργιών ενάντια στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο που τις χιλιοπεριορίζουν ακόμα κι αν σημαίνει αυτό να έρθουμε αντιμέτωποι με την αστυνομική καταστολή και τον δικαστικό αυταρχισμό. Έτσι κι αλλιώς δικαστές και αστυνομία είναι εδώ για να αντιμετωπίσουν εμάς, δεν χρειάζεται να περιμένουμε πότε ο Θεοδωρικάκος θα ανακαλύψει μια κάποια νέα «εργατική αστυνομία».
Οι εθνικιστικοί οργασμοί και το ρατσιστικό ντελίριο της κυβέρνησης, δεν πρέπει να μείνουν έξω από την ανάγκη συζήτησης και πάλης του σημερινού εργατικού κινήματος. Ο εθνικισμός και ο ρατσισμός είναι τα πιο επικίνδυνα – και πολλές φορές πιο αποτελεσματικά – δηλητήρια, που χρησιμοποιούν οι αστικές ελίτ, για να τυφλώσουν τους εργαζόμενους και να τους δέσουν στο δικό τους πολεμικό άρμα.
Μην ξεχνάμε ότι νέα κομμάτια εργαζομένων, χωρίς προηγούμενη εμπειρία είτε συνδικαλιστική είτε πολιτική, μπαίνουν στους αγώνες μέσα από τις πιέσεις της εργοδοσίας και τις ανάγκες του μόχθου. Και έχουν δείξει πρωτόγνωρη διάθεση και ορμητικότητα, ειδικά σε κλάδους που μαζικοποιούνται σήμερα, όπως οι αποθήκες και οι μεταφορές (logistics) με πολλά τέτοια παραδείγματα διεθνώς (Ιταλία στα λιμάνια όπως αυτό της Τεργέστης και στις ΗΠΑ με παραδείγματα όπως της Amazon και της Starbucks) και ντόπια όπως στην COSCO και στην eFOOD. Άπειροι συνδικαλιστικά, αλλά χωρίς τα βάρη του παρελθόντος, την αδράνεια δεκαετιών, με ορμητικότητα αλλά με κέντρο τις ανάγκες κάθε εργάτη και της οικογένειας του. Όπως επίσης αναζητούν απαντήσεις, για τον πόλεμο στη Ουκρανία, την αστυνομία, τις εξελίξεις στην Ευρώπη, όλα αυτά τα θέματα που τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης δεν μπορούν εκ φύσεων να καλύψουν αποτελεσματικά ή σε πλατιά βάση και χρειάζεται σαν αριστερά να μιλήσουμε γι` αυτά μαζί με το μεροκάματο και το ένσημο.
Εμπρός να οργανώσουμε την προλεταριακή βάση σε μία νέα ριζοσπαστική βάση, για μια ολόπλευρη συνολική ρήξη με τη γραφειοκρατία κάθε είδους και η σύγκρουση με την ΝΔ και με τις πολιτικές της αντιμεταρρύθμισης και της προσπάθειας αλλαγής των εργασιακών συνθηκών, να γίνει με ανατρεπτικά αποτελέσματα.
