Οι αρρώστιες, αναπόφευκτα, είναι μέσα στο πρόγραμμα της ζωής. Η έλλειψη θεραπειών και η αδυναμία εύρεσής τους είναι κι αυτά μέσα στο πρόγραμμα. Όχι αναπόφευκτα. Ασθένειες υπήρχαν πάντα στην ανθρώπινη ιστορία και θα προκύπτουν νέες που θα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε για να μην ταλαιπωρηθούμε ή να μην πεθάνουμε. Ο αγώνας για επιβίωση αλλά και για την ευημερία αποτελεί παράμετρο του συνειδητού αγώνα του ανθρώπινου είδους. Μπορούμε τουλάχιστον τεχνικά καθώς η ραγδαία άνθηση των επιστημών και της τεχνολογίας μας έχουν επιτρέψει να απομακρυνόμαστε από τη Γη ή να φτάνουμε στα έγκατά της με «ευκολία» που ούτε μπορούσαμε να φανταστούμε τους προηγούμενους αιώνες. Πρόκειται, πλέον, σχεδόν για υποθέσεις ρουτίνας με την απόσταση που μεσολαβεί για την επίτευξή τους να αγγίζει τον κόπο πατήματος ενός κουμπιού. Για άλλους λόγους αδυνατούμε να αντιμετωπίσουμε «πανδημίες» και συγκεκριμένα λόγω του τρόπου οργάνωσης των ζωών και των αναβαθμισμένων δυνατοτήτων μας. Τι κι αν έχουμε τη δύναμη; Σημασία έχει πώς τη χρησιμοποιούμε.
Το AIDS δε χαρακτηρίζεται από τη δυσκολία μετάδοσής του. Αυτή συμβαίνει μέσα από το αίμα, από τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις ή από τη μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και του θηλασμού. Οι δραστηριότητες τις οποίες κάνουν οι άνθρωποι στην καθημερινότητά τους και κινδυνεύουν από μόλυνση αφορούν κυρίως τις σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις. Σπάνια έχουμε επαφή με αίμα ενώ στην περίπτωση κληρονομιάς στο παιδί προϋπόθεση είναι η μητέρα να είναι ήδη φορέας. Γυρνώντας το χρόνο πίσω μερικές δεκαετίες, δε θα φάνταζε σοβαρή απειλή όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα το 1981. Αλλά τα αντανακλαστικά της κοινωνίας προσανατολίστηκαν σε άλλα ζητήματα και όχι σε αυτά της προστασίας της υγείας των ανθρώπων. Χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια για να κάνει δημόσια αναφορά ο Αμερικανός πρόεδρος Ρέιγκαν σε αυτό το θέμα καθώς είχε ήδη πάρει τρομακτικές διαστάσεις στη χώρα. Δεν ήταν καθόλου τυχαία η καθυστέρησή του και αν δεν είχε προηγηθεί η απαίτηση, που εκφράστηκε με πολλούς τρόπους, του νεοσύστατου τότε κινήματος Act Up που ασχολήθηκε με αυτό το ζήτημα δε θα είχε συμβεί.
Πολλούς μήνες μετά την εμφάνιση των πρώτων κρουσμάτων και θανάτων που συμπτωματικά αφορούσαν ομοφυλόφιλους, το καθεστώς είχε προβεί σε μία επιθετική, ομοφοβική κυρίως εκστρατεία. Η ‘’ασθένεια των 4 h’’ ήταν ο όρος που χρησιμοποιούσε το σύστημα στοχοποιώντας ομοφυλόφιλους, αιμορροφιλικούς, χρήστες ηρωίνης και μετανάστες από την Αϊτή καθώς οι αγγλικές τους ονομασίες ξεκινούσαν με το αντίστοιχο γράμμα. Άλλες φορές αναφερόταν ως η ‘’πανούκλα των πούστηδων’’. Η ανάγκη του καπιταλισμού να εργαλειοποιήσει ένα υπαρκτό φαινόμενο το οποίο στοχοποιούσε τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων, το έφτασε στο χυδαίο σημείο να καθιερώσει τους όρους αναφοράς του με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.
Αυτή η καμπάνια δημιούργησε μία ατμόσφαιρα στην κοινωνία που την οδήγησε να αναλώνεται στην κοινωνική διάκριση και την εκτόξευση του ρατσισμού προς τις διαφορετικές σεξουαλικές προτιμήσεις και κατ’ επέκταση πολύ μακριά από τους πραγματικούς λόγους μετάδοσης αυτού του ιού. Σπαταλήθηκε πολύτιμος χρόνος έρευνας με αποτέλεσμα το AIDS να εξαπλωθεί, φτάνοντας στην Αφρική και θερίζοντας εκατομμύρια ανθρώπους, θύματα της παραπληροφόρησης και της φτώχειας. Στον αντίποδα, το κάλπικο κλίμα ασφάλειας που απολάμβαναν οι ετεροφυλόφιλοι «δεν είμαι γκέι άρα δεν κινδυνεύω», συνέβαλε στη διασπορά του ιού και στην στοχοποίηση της γκέι κοινότητας οδηγώντας φασιστικές ομάδες ανά τον κόσμο να επιτίθενται, να τραυματίζουν και να δολοφονούν χιλιάδες ομοφυλόφιλους.
Η ιδεολογική διαχείριση του AIDS από το σύστημα ήταν η μία όψη του νομίσματος. Μία όψη η οποία αναπαρήγαγε το συντηρητισμό στις συνειδήσεις του κόσμου, ενίσχυσε περισσότερο τις ρατσιστικές διαθέσεις και σπατάλησε ένα σημαντικό περιθώριο χρόνου ώστε ο ιός, από μία διαχειρίσιμη υπόθεση που ήταν στο ξεκίνημά του να γίνει υπόθεση εκατομμυρίων ανθρώπων, θύματα των συμπτωμάτων και των διακρίσεων.
Η άλλη όψη ήταν ο ρόλος των μεγάλων φαρμακοβιομηχανιών που δε βιάστηκαν να αντιμετωπίσουν το νέο μέτωπο που άνοιγε στην υγεία των ανθρώπων. Τα λίγα χιλιάδες κρούσματα τον πρώτο καιρό δε γοήτευσαν τα επιχειρησιακά ένστικτα του Κεφαλαίου. Η στάχτη στα μάτια που έριξε στα πλήθη η επίσημη αφήγηση του καθεστώτος, απομάκρυνε την ανάγκη για έρευνα πάνω στην πραγματική φύση του ιού, αυξάνοντας περισσότερο εκείνη την χρηματική ανάγκη που απαιτούσε η ίδια η έρευνα. Στον ανταγωνισμό του κόστους με το κέρδος, νικητής έβγαινε το πρώτο. Η διερεύνηση της συμπεριφοράς του AIDS άργησε να συμβεί καθώς οι λίγες χιλιάδες υποψήφιοι πελάτες δε φάνταζαν ως μία γοητευτική επένδυση στους προϋπολογισμούς των εταιρειών.
Παράλληλα, η άγνοια για τη μετάδοση μέσω αίματος ή ακόμα και η συνειδητή αδιαφορία σε αυτή τη συνθήκη που εξυπηρετούσε οικονομικά συμφέροντα διαφόρων εταιρειών, δημιούργησε μεγάλα σκάνδαλα σε όλο τον κόσμο. Το ‘’εμπόριο αίματος’’ και τα τεράστια κέρδη που κρύβει από πίσω του, οδήγησε χιλιάδες ανθρώπους στη μόλυνση ενώ δεν το ήξεραν και συνέβαλαν στη διασπορά του ιού.
Η οργή του κόσμου δεν άργησε να εκφραστεί. Τα επόμενα χρόνια με πρωτοβουλία κυρίως ομοφυλόφιλων που είχαν διαγνωστεί ως φορείς, ξεκίνησε να συγκροτείται ένα κίνημα το οποίο ξεπέρασε γρήγορα ηττοπαθείς αντιλήψεις και έβαλε στο στόχαστρο την κυβέρνηση και το ιατρικό κατεστημένο. Στις απόψεις που περιορίζονταν στην αναζήτηση καλών δικηγόρων για να συγγράψουν διαθήκες, στα μνημόσυνα και στα μοιρολόγια, αντιπαρέθεσε τα αιτήματα της θεραπείας, ξεγυμνώνοντας τις πραγματικές διαθέσεις των υπεύθυνων που συναινούσαν στο δράμα τους. Οι άνθρωποι πέθαιναν και όλα όσα δοκιμάζονταν στη στόχευση της παρηγοριάς κρίθηκαν ως ανεπαρκή. Όλα ήταν προσωρινά πριν τον θάνατο.
Η Act Up απέκτησε αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά, αναδεικνύοντας τις ρίζες του προβλήματος, δοκιμάζοντας με διάφορους τρόπους να επιβάλλει το δίκαιο. Οι πρώτες κομβικές, ιστορικές διαδηλώσεις στη Wall Street και στη Νέα Υόρκη, έγιναν το 1987 κινητοποιώντας εκατοντάδες διαδηλωτές με τους περισσότερους να μην είχαν δείξει προηγούμενα σημάδια πολιτικής ανυπακοής. Τροφοδότες σε αυτές ήταν μία μειοψηφία ακτιβιστών που είχαν ασχοληθεί τα προηγούμενα χρόνια με τα δικαιώματα των γκέι και με την εμπειρία τους κατάφεραν να ξεσηκώσουν περισσότερους ομοϊδεάτες τους εκείνες τις στιγμές. Ο φόβος και η ανασφάλεια αντικαταστάθηκαν με την ελπίδα. Οι αγωνιστές δεν έμειναν στους τότε καθιερωμένους τρόπους κινητοποιήσεων. Οι διαδηλώσεις δεν αρκούσαν και η καταστολή από την αστυνομία στοίχιζε σε συλλήψεις και τραυματίες. Δοκίμασαν να τους εμπλουτίσουν με συγκρουσιακά χαρακτηριστικά και δημιούργησαν έναν πλουραλιστικό τρόπο διεκδίκησης των αιτημάτων τους. Τραπέζια σε δεξιώσεις φαρμακευτικών εταιρειών με κοκτέιλ γαρίδων αναποδογυρίστηκαν, εισβολές σε γραφεία στελεχών εταιρειών μπήκαν στο ημερήσιο πρόγραμμα και όλα αυτά ήταν προϊόντα οργανωμένου σχεδίου του κινήματος που κατάφερε να εξελιχθεί από την ανάγκη έκφρασης του θυμού του στην οργανωμένη πάλη με σχέδιο, εξωστρέφεια και προτάσεις.
Κατάφεραν να βάλουν φρένο στην αδιάλλακτη στάση του συστήματος, οι διαδικασίες αναζήτησης νέων πιθανών θεραπειών και άμεσης πρόσβασης σε υποσχόμενα ‘’πειραματικά’’ φάρμακα επισπεύστηκαν, έπαψαν να είναι αόρατοι και αναδείχθηκαν τα δίκαια αιτήματα της γκέι κοινότητας για μία αναγνωρισμένη και αξιοπρεπή ζωή. Μετά από δεκαετίες ο καπιταλισμός συνεχίζει να ‘’επιλέγει’’ να μη βρίσκει την οριστική θεραπεία για το AIDS.
Τα σημαντικά βήματα εκείνης της εποχής μπορεί να ήταν σημαντικά αλλά δεν κατάφεραν να επιβάλουν την απαραίτητη αφιέρωση στην αναζήτηση της γιατρειάς, θρηνώντας μέχρι σήμερα πολλές δεκάδες εκατομμύρια νεκρούς και νοσήσαντες.
Κρατάμε και κρίνουμε το ξεγύμνωμα των πραγματικών διαθέσεων των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής που θέτουν εμπόδια στην ανάπτυξη της ανθρωπότητας και στοιχίζουν ανθρώπινες υπάρξεις.
Κρατάμε και σημειώνουμε τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές του Κεφαλαίου που εμπορευματοποιεί κάθε σπιθαμή γης και αγωνίας.
Κρατάμε και αναζωπυρώνουμε συνεχώς την υπαρκτή δύναμη του δικαίου των καταπιεζόμενων που με διαύγεια και οργάνωση μπορούν να θεραπεύονται, να σπάνε περιορισμούς, να ανατρέπουν επιχειρησιακά σχέδια, καραντίνες και να αναποδογυρίζουν τον κόσμο ανάποδα για το καλό τους και για το κακό των άπληστων βασανιστών.
Του Γ.Μ.
