«Με τον ήλιο τα βγάζω, με τον ήλιο να τα μπάζω. Τι έχουν τα έρημα και ψοφάνε;» παλιά λαϊκή παροιμία
Αν κάποιος παρακολουθήσει τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης και τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ θα νομίζει πως ζει στην καλύτερη περίοδο της ελληνικής κοινωνίας. Ο πληθωρισμός πέφτει, ο τουρισμός έσπασε κάθε ρεκόρ, τα μπαράκια και τα κυριλέ ρεστοράν είναι τίγκα στον κόσμο, οι Διεθνείς Οικονομικοί Οίκοι αναβαθμίζουν συνεχώς την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας, οι τράπεζες έχουν σχεδόν μηδενικά κόκκινα δάνεια, η κερδοφορία των επιχειρήσεων σπάει το ένα ρεκόρ πίσω από το άλλο. Όμως αυτό το (δήθεν) ευνοϊκό κλίμα είναι μια τρομακτική φούσκα που υπονομεύει ακόμα περισσότερο την οικονομική ανάκαμψη του ελληνικού καπιταλισμού.
Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες δείχνουν, πράγματι, μια αξιοζήλευτη ανθεκτικότητα. Αυτό όμως συμβαίνει γιατί την περασμένη δεκαετία ξεφορτώθηκαν όποιον πελάτη τους μπήκε στο φαύλο κύκλο των κόκκινων δανείων. Μήπως όμως αυτή η ανθεκτικότητα δίνει τη δυνατότητα στις τράπεζες να προχωρήσουν σε νέο άνοιγμα του πελατολόγιου τους σε ένα ευρύτερο κοινό; Εννοείται πως αυτό δεν γίνεται γιατί ξέρουν πολύ καλά οι τραπεζίτες πως δεν υπάρχει κανένα περιβάλλον που να εγγυάται μια πιο τολμηρή πολιτική. Αντίθετα, το άνοιγμα του δανεισμού θεωρούν όλοι πως θα ξαναστείλει την οικονομία στον ίδιο φαύλο κύκλο του χρέους.
Όμως ούτε αυτή η σφιχτή πολιτική αρκεί στο τραπεζικό σύστημα. Ο πληθωρισμός είναι υπαρκτός και αναγκαστικά τις σπρώχνει σε άνοδο των επιτοκίων με αποτέλεσμα την ακόμα μεγαλύτερη συρρίκνωση του όγκου των συναλλαγών τους. Το κεφάλαιο οδηγείται ΚΑΙ μέσα από το πιστωτικό σύστημα στην απομάκρυνσή του από τις ζωντανές επενδύσεις και άρα στην αποθησαύριση και στο νέκρωμα της κυκλοφορίας του. Αυτό γίνεται γιατί ο πληθωρισμός δεν προκύπτει από μια ανοδική, ανταγωνιστική κυκλοφορία των επενδύσεων αλλά ένα ληστρικό, κρατικοδίαιτο ανέβασμα των τιμών. Ας δούμε τις αυξήσεις στο ρεύμα, για να καταλάβουμε πως δημιουργείται ο πληθωρισμός.
Τα παπαγαλάκια της κυβέρνησης λένε πως για την άνοδοτης τιμής του ρεύματος πότε φταίει το φυσικό αέριο, πότε το πετρέλαιο και πότε το κακό το ριζικό μας. Το ξεχείλωμα των τιμών ξεκίνησε πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία και όταν το πετρέλαιο χτυπούσε ιστορικά χαμηλά λόγω κορονοϊού. Την ώρα που πχ σήμερα το ΣΜΕ Μπρέιντ είναι περίπου 90$, το 2020 είχε φτάσει κάτω από 20$. Είχατε δει καμιά εταιρεία να προχωρά σε μείωση τιμών κατά 80%; Έτσι, λοιπόν, για να ισοφαρίσουν τη χασούρα του δίχρονου λοκντάουν οι ιδιωτικές εταιρείες ρεύματος λειτουργώντας ως καρτέλ με την κρατική ΔΕΗ (με κυβέρνηση ΝΔ) προχώρησαν στη σύνδεση του ρεύματος με το χρηματιστήριο ενέργειας. Έτσι οι τιμές ανεβαίνουν όταν αυξάνεται το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τα μποφόρ, ο πυρετός του Μητσοτάκη αλλά για έναν μυστήριο λόγο πέφτουν ελάχιστα ή καθόλου ακόμα και όταν έχουμε δραματική μείωση αυτών των παραγόντων. Οι εταιρείες του φυσικού αερίου έχουν γεμίσει τις αποθήκες τους με τη σημερινή τιμή που βρίσκεται σε χαμηλές τιμές όπως πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά θα μας το πουλήσουν πανάκριβα το χειμώνα γιατί το χρηματιστήριο ενέργειας θα «αισθάνεται» πως θα υπάρχει μεγάλη ζήτηση και αναταραχή. Οι καπιταλιστές αγοράζουν με βάση το παραγωγικό κόστος αλλά μας τα πουλάνε (ρεύμα, τρόφιμα κλπ) ανάλογα την «αίσθηση» και τη «διάθεση» της αγοράς, δηλαδή το εμπορικό περιβάλλον που χτίζουν οι ίδιοι.
Η κυβέρνηση θα μπορούσε τις επιδοτήσεις και τα PASS να τα εκχωρήσει μόνο στις κρατικές επιχειρήσεις προωθώντας χαμηλές και προσιτές τιμές για τις πληβείες τάξεις. Πολλοί θα πουν πως αυτό απαγορεύεται από την ΕΕ γιατί νοθεύει τον ανταγωνισμό. Τις ίδιες, όμως, απαγορεύσεις έχει και για τη δημιουργία καρτέλ, αλλά εκεί ούτε που ιδρώνει το αυτί της για να παρέμβει.
Αυτός ο φαύλος κύκλος στασιμότητας, ανοδικών επιτοκίων και πληθωρισμού της απληστίας (greedflation) οδηγεί τον αστισμό σε έναν εφιαλτικό μονόδρομο: αυτό του οικονομικού κανιβαλισμού. Η συμπίεση του εργατικού κόστους δεν αρκεί για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος. Η κερδοφορία του κεφαλαίου μπορεί να συνεχιστεί μόνο όταν περιορίζεται και ο κύκλος του χρήματος μαζί με τους καπιταλιστές που επιβιώνουν. Κάθε περίοδο θα πρέπει να πετιέται έξω από την αγορά ένας ανταγωνιστής, είτε από το εσωτερικό της χώρας είτε σε διεθνές επίπεδο.
Ο κύκλος της παγκόσμιας κρίσης οδηγεί το κεφάλαιο σε πιο επιθετικές πολιτικές και στο εσωτερικό και σε διεθνές επίπεδο. Η φτωχοποίηση του λάου και οι πολεμικές εντάσεις θα μεγαλώνουν. Μόνο το εργατικό κίνημα και ο Κομμουνισμός μπορούν να τερματίσουν αυτό τον κατήφορο.