3 χρόνια από την καραντίνα: η κλιμάκωση της παγκόσμιας επίθεσης και οι μάχες που ΔΕΝ δόθηκαν
της Μαρίνα Λύρα
Τον Μάρτη του 2023 κλείνουμε 3 χρόνια από την πρώτη καραντίνα. Η άρχουσα τάξη σε αυτή τη φάση είχε ανάγκη από μια σωστική λέμβο. Ο νέος και μεγαλύτερος κύκλος ύφεσης φαινόταν από τότε ότι πλησιάζει, όσο και αν προσπαθούσαν να πείσουν ότι έρχεται η ανάπτυξη. Η οικονομική αλλά και η πολιτική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο φαινόταν και το αστικό μπλοκ έσπευσε να βρει τρόπο διάσωσης του κεφαλαίου. Η εργαλειοποίηση του covid είχε πολλαπλούς σκοπούς όπως τη συγκρότηση εθνικής ενότητας ενάντια σε έναν κοινό αόρατο εχθρό και την επίθεση στις κατώτερες τάξεις με τη διάλυση του ταξικού κινήματος και όσων απειθαρχούν. Μέσω της τρομοκράτησης του παγκόσμιου πληθυσμού επιχειρήθηκε η συγκάλυψη των νέων «μνημονιακών» μέτρων, υποτίθεται για λόγους υγείας, που φαινόταν ότι έρχονται έτσι κι αλλιώς στο άμεσο μέλλον.
Με την πολιτική του Δόγματος Σοκ μεγαλοποίησαν ένα γεγονός και διαμόρφωσαν την τρομολαγνεία. Έτσι χτίζεται η εθνική ενότητα, η συγκρότηση γύρω από την στρατηγική της αστικής τάξης για την υποτιθέμενη μάχη ενάντια στον κοινό εχθρό με την ταυτόχρονη η αναστολή της ταξικής πάλης . Στη συγκεκριμένη φάση η αστική τάξη το πέτυχε αυτό. Χρησιμοποίησε δηλαδή τον covid για να εφαρμόσει την ακροδεξιά πολιτική, γιατί ήξερε ότι υπό κανονικές συνθήκες θα συναντούσε αντιστάσεις. Μέσα από την κορονοϋστερία πετυχαίνει την υποταγή στην εθνική ενότητα και ο διαχωρισμός μέσα στην κοινωνία δεν ήταν φτωχός/πλούσιος ή εργατική/ αστική τάξη αλλά υπεύθυνος/ανεύθυνος, αυτός που προσέχει/ αυτός που βάζει σε κίνδυνο τους γύρω του και εμβολιασμένος/ανεμβολίαστος.
Τα κατασταλτικά μέτρα που εφαρμόστηκαν δεν βγήκαν από υγειονομικό πρωτόκολλο. Οι διαφορετικές πολιτικές που εφαρμόστηκαν από χώρα σε χώρα, δεν αποτελούσαν διαφορετικά ιατρικά πειράματα αντιμετώπισης του covid, αλλά εξαρτιόταν από διαφορετικές φάσεις της ύφεσης της κάθε χώρας και διαφορετικά επίπεδα ταξικής πάλης στην κάθε χώρα. Δηλαδή στις χώρες όπου ο κόσμος είναι πιο συνηθισμένος να ζει υπό καθεστώς μπατσοκρατίας, καταστολής και συνεχούς παρακολούθησης μέσω καμερών, τα μέτρα ήταν χαλαρότερα, αντίθετα σε χώρες όπου οι αντιστάσεις είναι δυνατότερες στις αυταρχικές πολιτικές, τα μέτρα ήταν σκληρότερα ώστε να επιτευχθεί η πειθάρχηση. Βέβαια αφέθηκαν ανέγγιχτα τα κομμάτια του βαθέως κράτους, δηλαδή οι μπάτσοι, ο στρατός, οι δικαστικοί, οι παπάδες και τα ΜΜΕ. Τα μέτρα που ίσχυαν για τους υπόλοιπους, εκεί αγνοούνταν, καθώς η κυβέρνηση ήθελε στήριξη από αυτούς ως βασικούς πυλώνες. Την ίδια στιγμή καλλιεργούταν η κορονοϋστερία και το αίσθημα της ατομικής ευθύνης. Στην πράξη όμως η ασφάλεια και η υγεία των πολιτών ήταν προσχήματα για την εφαρμογή συντηρητικών πολιτικών. Τα μέτρα που εφαρμόστηκαν είχαν σαν κοινό παρονομαστή την κατάργηση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.
Η απαγόρευση συγκεντρώσεων και συναθροίσεων ήταν το πρώτο, ακολούθησαν οι απαγορεύσεις κυκλοφορίας, και για να μην ξεχνάμε, υπήρχε περίοδος που η κυκλοφορία απαγορευόταν τα Σαββατοκύριακα από τις 6 το απόγευμα και μετά. Η χρήση εξοδόχαρτων/ sms για να βγεις από το σπίτι, ακόμα και για να πετάξεις τα σκουπίδια. Οι υποχρεωτικότητες όριζαν κάθε μέτρο και τα πρόστιμα, αν παραβείς κάποιο από αυτά. Υποχρεωτική μάσκα, υποχρεωτικά ράπιντ τεστ για να δουλέψεις και η απαγόρευση εισόδου σε χώρους όπως τα θέατρα για τους ανεμβολίαστους κ.ο.κ.. Έμαθε λοιπόν ο πληθυσμός να υπακούει σε εβδομαδιαία διαγγέλματα. Η ακραία καταστολή ήταν χαρακτηριστικό της εποχής. Στο τέλος και ο εμβολιασμός κατέληξε πρακτικά να είναι υποχρεωτικός εφόσον, για όσους/ες δεν εμβολιάστηκαν αναστάλθηκε η εργασία τους για πάνω από έναν χρόνο ή αναγκάζονταν να πληρώνουν για ράπιντ τεστ κάθε εβδομάδα (μέτρο το οποίο ισχύει μέχρι και σήμερα για τους ανεμβολίαστους εργαζόμενους).
Μέσα στον καπιταλισμό δεν υπάρχουν φυσικές καταστροφές. Οι καταστροφές προκύπτουν από τη διάλυση των υποδομών της κοινωνίας στο βωμό της ιδιωτικοποίησης και του κέρδους. Οι μαζικοί θάνατοι λόγω ασθενειών λοιπόν δεν είναι φυσικό γεγονός αλλά οφείλεται στις εγκληματικές πρακτικές των κυβερνόντων. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη ενώ ανήγγειλε πως πρωτεύον είναι η υγεία και να μείνουμε σπίτι, έδινε δισεκατομμύρια σε πολεμικές δαπάνες, προσλάμβανε συνεχώς νέους αστυνομικούς και ξόδευε σε αστυνομικές δαπάνες. Αυτοί που επηρεάστηκαν περισσότερο ήταν οι πιο εξαθλιωμένοι. Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες που ζούσαν στα καμπ και που τους απαγορεύθηκε η έξοδος, μετατρέποντας τα καμπ σε πραγματικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Επίσης οι φυλακές σταμάτησαν να δέχονται επισκέψεις και να παίρνουν άδειες οι κρατούμενοι τις περιόδους του λοκντάουν. Το επόμενο κομμάτι που έδωσε σκληρή μάχη ήταν των υγειονομικών σε αναστολή, που αντιστάθηκε στις απειλές της κυβέρνησης ότι θα τους απολύσει και αγωνιζόμενοι δημιούργησαν ένα κλίμα ενάντια στην πολιτική των υποχρεωτικοτήτων της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση λυσσαλέα τους κρατούσε σε αναστολή για να τους διαλύσει.
Η ΝΔ βρήκε ευκαιρία να επιτεθεί στο ταξικό κίνημα με πρόσχημα τον κόβιντ. Ανέστειλε και απαγόρευσε όλες τις λειτουργίες της αριστεράς μέσα στα λοκντάουν με τις απαγορεύσεις των διαδηλώσεων, των συνελεύσεων, τη λειτουργία των πανεπιστημίων, την ψηφιοποίηση των συνδικάτων. Τα επόμενα νομοσχέδια πάτησαν ακριβώς σε αυτή την απαγόρευση των πολιτικών διαδικασιών της αριστεράς. Το νομοσχέδιο απαγόρευσης των διαδηλώσεων, η πανεπιστημιακή αστυνομία ακόμα και το νομοσχέδιο Χατζηδάκη με την κατάργηση των 8ωρου και τις απλήρωτες υπερωρίες, βασίστηκαν στη στρατηγική της κυβέρνησης από εκείνη την περίοδο.
Το εργατικό κίνημα και η αριστερά όμως σε παγκόσμιο επίπεδο συνθηκολόγησε, συγκυβέρνησε ή/και φοβήθηκε – λούφαξε. Υπήρξαν μεμονωμένες μάχες όπως των λιμενεργατών στην Ιταλία, αλλά συνολικά έμειναν χωρίς διάθεση κλιμάκωσης από τις οργανώσεις της αριστεράς και της αναρχίας. Με «αυθόρμητο» τρόπο ο κόσμος στην Ελλάδα έσπαγε τους περιορισμούς αφού συμπλήρωνε ψευδώς «κωδικό 6» ή άθλησης για να πάει σε φιλικό σπίτι, να πιει καφέ στην πλατεία, να πάει βόλτα στο πάρκο. Υπήρχε λαϊκή αγανάκτηση που οδήγησε σε αυθόρμητες αντιδράσεις όπως η μαζική συγκέντρωση στην πλατεία της Νέας Σμύρνης που έφερε συγκεντρώσεις σε όλους σχεδόν τους δήμους. Η αστική πολιτική για τον Κόβιντ ήταν η πολιτική της καραντίνας και της ατομικής ευθύνης. Σε μια προηγούμενη περίοδο όταν αντίστοιχα προσπάθησε να κάνει το ίδιο για το AIDS το κίνημα ACT UP έλεγε «φάρμακο όχι καραντίνα». Η προσήλωση του μεγαλύτερου κομματιού της αριστεράς στην υπακοή στους ειδικούς εξυπηρέτησε τη συγκρότηση της εθνικής ενότητας. Είναι αδιανόητο να εναποθέτουμε τα πάντα στους ειδικούς μέσα στον καπιταλισμό, αφού το κάθε καθεστώς χρησιμοποιεί και κατευθύνει την όποια επιστημονική επεξεργασία ανάλογα με τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης.
Η ρεφορμιστική αριστερά συντάχθηκε με την κρατική πολιτική της ΝΔ. Το «θα λογαριαστούμε μετά» έγινε αποδοχή του Τσιόδρα και με διορθωτικές παρεμβάσεις απλά για «παραπάνω ΜΕΘ». Για τις δυνάμεις ΚΚΕ – ΣΥΡΙΖΑ ο “κίνδυνος του κόβιντ” κυμαινόταν ανάλογα με τις εξαγγελίες της ΝΔ. Ποτέ η ρεφορμιστική αριστερά και τα συνδικάτα δεν αμφισβήτησαν την κεντρική πολιτική ιδέα της κυβερνητικής πολιτικής. Δεν υπήρξε ούτε μια «πολιτική συγκέντρωση για τη διαχείριση του κόβιντ» που να προσπαθήσει να περιγράψει μια άλλη, ταξική αφήγηση για την «πανδημία». Αντί να πολιτικοποιήσουν την καραντίνα, ιατρικοποιήθηκε η πολιτική.
Όμως ούτε η αντικαπιταλιστική αριστερά και η αναρχία δεν μπόρεσαν να σηκωθούν στο ύψος των περιστάσεων. Οι ανακοινώσεις με τη διαβεβαίωση ότι «η κινητοποίηση θα τηρήσει τους υγειονομικούς κανόνες» αποτελούν ιστορικό όνειδος δήλωσης υποταγής. Ποτέ δεν σηκώθηκε μια καμπάνια απείθειας στην απαγόρευση κυκλοφορίας ακόμα και μετά τη Νέα Σμύρνη. Σηκώνονταν καμπάνιες για τα πρόστιμα στο Πολυτεχνείο αλλά ποτέ δεν συνδέθηκαν με τα καθημερινά κυνηγητά των μπάτσων στις πλατείες και στις λαϊκές. Ποτέ δεν δοκιμαστήκαν καν να αμφισβητηθούν οι υγειονομικοί έλεγχοι στα πανεπιστήμια, αλλά και στα θέατρα, μπαρ, εστιατόρια. Η πολιτική του καθολικού εμβολιασμού διέσπασε το κίνημα στα νοσοκομεία σε εμβολιασμένους – ανεμβολίαστους. Ένα κομμάτι ενσωματώθηκε πλήρως στην κρατική αφήγηση και έγινε υπέρμαχος της υποταγής της πολιτικής στις «ιατρικές εντολές» και αποσύρθηκε για δύο χρόνια. Η απουσία της σε παγκόσμιο επίπεδο άφησε χώρο να εμφανιστούν ακροδεξιές ομάδες που προσπάθησαν να οργανώσουν τη λαϊκή αγανάκτηση σε φασιστική βάση δοκιμάζοντας να εκτρέψουν τη λαϊκή αγανάκτηση από την ταξική προοπτική σε ανορθολογική και κανιβαλιστική κατεύθυνση.
Η ΟΡΜΑ προσπάθησε από την αντιρατσιστική συγκέντρωση το Μάρτιο 2020 και το χτίσιμο της Πρωτομαγιάς το Μάη του ίδιου χρόνου να σπάσει η τρομοκρατία των απαγορεύσεων. Το πρώτο βράδυ της καραντίνας κάναμε αφισοκόλληση στις γειτονιές της Αθήνας ενάντια σε αυτή, δημιουργώντας λίγες μέρες μετά και το #menoumestodromo. κόντρα στην κρατική προπαγάνδα «μένουμε σπίτι». Μπήκαμε στο χτίσιμο της μαζικής διαδήλωσης του Πολυτεχνείου. Επαναφέραμε τις πολιτικές εκδηλώσεις ως δια ζώσης συγκέντρωση με την εκδήλωση των 200 χρόνων στην Πάντειο. Συντάξαμε δημόσιο κείμενο με τις «21 θέσεις για την Κορονοϋστερία». Κάναμε καμπάνια και δράσεις σπασίματος της Υγειονομικής Αστυνομίας στα πανεπιστήμια. Βοηθήσαμε να χτιστεί η Πρωτοβουλία Δράσης όπου μαζί με συνδικάτα μιλήσαμε για το σπάσιμο των λοκντάουν και τα δικαιώματα ανεμβολίαστων υγειονομικών, διοργανώνοντας μαζικές εκδηλώσεις στη Νομική και διαδήλωση στο κέντρο της Αθήνας.
Γιατί η λύση δεν είναι η ταύτιση με την αστική νομιμότητα, αλλά η σύνταξη ενός κομμουνιστικού κινήματος ενάντια στην Κορονοϋστερία και στα κατασταλτικά μέτρα. Η αναζήτηση λύσεων της ταξικής πάλης δεν θα μπορούσε να γίνει μέσα στους ειδικούς, αλλά στη μάχη ενάντια στο καθεστώς και τη συνθήκη κράτους έκτακτης ανάγκης.
εικόνα: Σαν Φρανσίσκο 1918
